Geloof en gelovigen

Godsdiensten in Nederland dragen bij aan onze samenleving; ook de islam. Het is een schande dat er parlementsleden zijn die gelovige moslim-Nederlanders willen terugsturen, uitsluiten en het beleven van hun geloof onmogelijk willen maken. Zelfs onze premier probeert daarin rond verkiezingen vaak een stoer deuntje over mee te blazen.

Partij Helder heeft hierover een duidelijke mening. Nederlandse moslims zijn ‘onze moslims’ en zij horen dus bij Nederland. En praktisch gezien: een oplossing voor huidige problemen rondom vrijheid van meningsuiting, discriminatie en integratie zal alleen werken als die oplossing samen met de verschillende groepen wordt geformuleerd. De Nederlandse grondwet is daarbij altijd het fundament.

Recent is er een aantal ontwikkelingen geweest rondom religieuze afbeeldingen in de islam maar ook de uitzonderingspositie van religieuze bijeenkomsten bij de corona maatregelen. Het is daarom wat Partij Helder een goed idee om in wetten, en indien nodig in de Grondwet, vast te leggen dat de vrijheid van meningsuiting en crisismaatregelen voor gezondheid of nationale veiligheid altijd de overhand hebben op de vrijheid van godsdienstbeleving (in een gebedshuis, op school of andere niet prive-locaties).

Waar nodig moeten er wel met religieuze organisaties concrete afspraken gemaakt worden over hun bijdrage aan de samenleving en integratie. En die afspraken moeten strak worden nageleefd. Overigens geldt dat dan voor alle religieuze organisaties, niet alleen islamitische. Onderdeel daarvan is volledige transparantie over buitenlandse giften, preken en andere vormen van sturing. 

Op dit moment is er bij terrorisme vooral sprake van moslim-terrorisme. Partij Helder vindt dat we een strak anti-terrorismebeleid moeten voeren, binnen kaders van goede privacywetgeving.  

Pro-godsdiensten en levensovertuigingen; ook de islam dus.

Wij geloven ‘heilig’ in de kracht van godsdiensten als jodendom, christendom en islam e.a. om mensen met elkaar te verbinden en ook domweg omdat het voor veel mensen een belangrijk onderdeel van hun cultuur en identiteit is. Wij zijn pro-godsdiensten en levensovertuigingen; ook de islam dus. Gelovigen leveren een belangrijke bijdrage aan de cohesie van onze samenleving. Geloof geeft veel mensen zingeving, en verbindt hen rondom hun geloof.

Er zijn vanaf het ontstaan van godsdiensten altijd mensen geweest die uit naam van hun godsdienst vreselijke daden hebben begaan, zowel tegen hun medegelovigen als tegen niet-gelovigen. Dat betekent niet dat wij Nederlanders als mix van gelovigen en niet-gelovigen niet goed samen kunnen leven. De vreselijke uitzonderingen (aanslagen, bezettingen, niets doen) maken dat wel lastig. En daarom zijn er allerlei partijen groot geworden die daar garen bij spinnen. Ons uitgangspunt is dat samen-leven toch kan, en ook al overal om ons heen gebeurt. We moeten het alleen zien, en samen werken om het op te lossen.

Wij denken daarnaast dat er te vaak bij negatieve ontwikkelingen het etiket ‘islam’ of ‘moslim’ op wordt geplakt, terwijl het eigenlijk om iets anders gaat, bijv. hun wijk, hun opleiding, de cultuur van hun ouders (bijv. Noord-Afrikaans). Dat kan zelfs het geval zijn als een moslim zelf zegt dat hij het doet vanuit zijn geloof de islam. Wij denken dat je meestal dieper moet graven om de oorzaken en dus ook de oplossingen te vinden.

Omgekeerd betekent het ook dat de meeste programmapunten van Partij Helder voor veel moslims interessant kunnen zijn, niet omdat ze moslim zijn, maar omdat ze Nederlander zijn. En wij zijn de partij van de realistische oplossingen.

Kennis maken

Veel mensen hebben een duidelijke mening over godsdiensten, met name de islam. Tegelijkertijd ontbreekt het vaak aan kennis over deze godsdiensten. En ook het onderscheid tussen godsdienst, afkomst en nationaliteit is vaak onduidelijk (Verder lezen). En ook al zegt een moslim of joodse gelovige bijvoorbeeld dat iets gebaseerd is op zijn godsdienst, dat betekent niet automatisch dat dat zo is. Veel vrouwonvriendelijke regels bijvoorbeeld zijn regionale gebruiken die gaandeweg bij het godsdienstig erfgoed en zelfs de officiële godsdienst zijn gaan horen. Partij Helder vindt dat kinderen vanaf groep 1 ‘maatschappijleer’ moeten krijgen, met lessen over verschillende afkomst, geloof en nationaliteit, en over discussiëren, feiten en meningen.

Wederzijds beledigen en cross-culturele communicatie

De laatste jaren is het (online) beledigen sterk in opkomst, en met name online lijken er geen grenzen te bestaan over wat men over anderen mag zeggen. Elders schrijven wij over vrijheid van meningsuiting vs. vrijheid van beledigen. Naast de ‘fight’ reactie in de beledigingen treedt ook de ‘flight’ en ‘fright’ reactie op: grote groepen Nederlanders doen niet meer aan discussies. Een aantal online redacties hebben vanwege de reaguurders de reactie mogelijkheden ingeperkt of zelfs verwijderd.

De discussie over vrijheid van meningsuiting is ineens van het koffiezetautomaat naar de huiskamers verhuisd, o.a. omdat een aantal moslims zich persoonlijk aangevallen voelt als hun Profeet belachelijk wordt gemaakt, of hun heilige boek. Sterker nog: er zijn mensen voor vermoord, zoals in Parijs naar aanleiding van cartoons. Voor veel mensen die al generaties lang in Westerse tradities zijn opgegroeid is dat vreemd.

In veel Midden-Oosten culturen (d.w.z. Turkije, de Arabische landen en Israël) is meer sprake van een wij-cultuur en is de identiteit veel meer verweven met nationaliteit, afkomst en geloof. Dit zijn belangrijke pijlers die je daar ook niet los van elkaar kunt zien. Wat daarbij hoort is dat de groepswaarden erg belangrijk zijn, en soms belangrijker dan de individuele mening. Dat is niet slap of eng; dat is een andere sociale structuur dan wij gewend zijn. Gevolg ervan is alleen wel dat kritiek op het land of het geloof of een god of profeet al gauw ervaren als persoonlijk wordt ervaren.

Binnen de Nederlandse dominante cultuur zijn de autochtone bewoners gewend dat bepaalde beledigingen ‘moeten kunnen’ en zij voelen zich beknot in hun individuele vrijheid als iemand in hun ogen overtrokken reageert. De allochtone bewoner, eveneens Nederlander, kan zich persoonlijk aangetast voelen in wie hij is. Deze kan het ook meer voelen als belediging op de groep waar hij lid van is (vergelijk ook de reactie van Turkse Nederlanders op ontwikkelingen in de staat Turkije).

Cross-culturele communicatie

Dit is het terrein van de cross-culturele communicatie. Die is o.a. groot geworden vanuit de behoeften van het zakenleven om succesvol zaken te kunnen doen in het buitenland (welk buitenland dat ook is). Maar het is duidelijk dat er in Nederland ook veel meer aandacht voor nodig is. Als dominante cultuur kunnen veel autochtonen wel zeggen: ‘ja, zeg, dat doen wij al eeuwen zo’, maar dat is niet de slimste oplossing. Het feit is dat de samenstelling van dat ‘wij’ is veranderd, of mensen willen of niet. Dus moeten we weer leren wat die ander eigenlijk bedoelt, en hoe hij of zij het misschien wel op kan vatten. Als iemand dan een ander beledigt, dan weet hij in ieder geval hoe het aan kan komen.

Vrijheid van meningsuiting en veiligheids- of gezondheidsmaatregelen <-> vrijheid van godsdienst

Recent is er een aantal ontwikkelingen geweest rondom religieuze afbeeldingen in de islam maar ook de uitzonderingspositie van religieuze bijeenkomsten bij de corona maatregelen. Het is daarom wat Partij Helder een goed idee om in wetten, en indien nodig in de Grondwet, vast te leggen dat de vrijheid van meningsuiting en crisismaatregelen voor gezondheid of nationale veiligheid altijd de overhand hebben op de vrijheid van godsdienstbeleving (in een gebedshuis, op school of andere niet prive-locaties).  Geloven thuis of in een gebedsruimte e.d. is prachtig, maar daarbuiten is de vrijheid van godsdienstbeleving altijd ondergeschikt aan onze vrijheid van meningsuiting, gezondheid en veiligheid.

Bedreigingen en moorden; terrorisme

Helaas zijn er gelovigen die claimen op basis van hun geloof te mogen of moeten doden. Deze terroristen dienen met alles wat wij in huis hebben opgespoord en vervolgd te worden. Ook in het Midden-Oosten wordt er gedood door groeperingen en staten die zelf in ieder geval het geloof als belangrijke reden noemen. Dus dat zal ook daar consequenties moeten hebben voor onze politieke en economische opstelling.

Menselijke terrorismebestrijding

Terrorismebestrijding is ongelooflijk belangrijk. Dat moet je goed aanpakken met alle middelen die we in huis hebben, o.a. bij de screening van vluchtelingen. Een onafhankelijke privacy waakhond zou de overheid alleen wel moeten kunnen beperken of stoppen, als ze doorschieten.
Partij Helder vindt dus dat we een strak anti-terrorismebeleid moeten voeren, binnen kaders van privacy.

Maar laten we het ook eens heel anders bekijken: stel Muhammad is naar Syrië gegaan. Zijn moeder is doodsbenauwd dat hem iets overkomt, maar ze is ook wel een beetje trots. Zijn vader vraagt zich af wat hij heeft gemist dat zijn zoon zo is ontspoord. En broertje Yusuf … die zit op de bank en ziet zijn ouders bang ruziën; en hij mist zijn broer. In de kranten leest hij dat zijn premier zegt: ‘Liever dat jihadisten daar sterven dan dat ze terugkeren’.
Partij Helder vindt dus dat we een strak anti-terrorismebeleid moet voeren, en zelfs dat de screening van vluchtelingen beter moet dan nu gebeurt. Maar stel nou eens: hun zoon Muhammad sterft in Syrië. Wat zou er gebeuren als we zijn ouders en zijn broertje opzoeken, en hen condoleren met het overlijden van hun zoon en broer (ook een Nederlander)? Wat zou er dan gebeuren?

NB: Meer over het Pygmalion-effect en terrorismebeleid op de website van de Correspondent.

Anti-Integratie?

Daarnaast zijn er religieuze instellingen die, al dan niet gefinancierd door buitenlandse overheden, integratie bemoeilijken. Wij zijn voor samenwerking met de verschillende gelovigen om een manier van samen-leven te vinden in Nederland. Dat gesprek moet alleen wel echt en indringend en structureel gevoerd worden, en niet alleen bij incidenten of escalaties in binnen- en buitenland (Turkije, Syrië, Israël).

Overigens: scheiding kerk en staat

In Nederland wordt vaak gezegd dat wij ‘scheiding van kerk en staat’ hebben. Er resten ons nog wel wat zaken die we kunnen afmaken, om dat 100% te krijgen. Dat zou een goed idee zijn, om daar volstrekt helder over te kunnen zijn.

Voor het onderwijs kunnen we ons afvragen in hoeverre de staat moet toestaan dat leerlingen op basis van geloof gediscrimineerd mogen worden door de ‘bijzondere scholen’. Voor Partij Helder is dat geen halszaak. Als bijzondere scholen helpen bij integratie, dan is dat een goed idee.