Deltaplan Duurzaamheid 6: Natuur en Milieu

Inleiding algemeen

Er wordt veel gesproken over duurzaamheid in Nederland, maar te weinig gedaan. Partij Helder vindt dat de omslag naar een duurzame samenleving veel krachtiger en sneller en met meer draagvlak moet worden opgepakt. Het Klimaatakkoord is helaas iets van de Polder gebleven, en blijft nu een eigen agenda gehad te hebben (bijv. geen kernenergie) en de lasten worden verdeeld over iedereen behalve de grote bedrijven. Daarnaast is er geen enkele poging gedaan om er burgers bij te betrekken.

Onze definitie van Duurzaamheid gaat uit van het evenwicht tussen de belangen van mensen, dieren en natuur & milieu. En dan op de korte en de lange termijn, en hier en in de landen waar onze grondstoffen en producten vandaan komen.

Deltaplan duurzaamheid

In ons Deltaplan beschrijven we de spelregels en maatregelen die nodig zijn om in Nederland op de korte en lange termijn een evenwicht te krijgen en onderhouden tussen de belangen van mensen, dieren en milieu. Het gaat om een programma waarin echt wordt samen gewerkt door burgers, bedrijven en organisaties en de overheid.

En dat Deltaplan moet leveren: overzicht, samenhang, prioritering en verantwoording, met daarbij vooral duidelijkheid op de lange termijn. Het biedt helderheid en zekerheid waardoor burgers weten waar ze aan toe zijn en bedrijven weten hoe zij de overgang naar een duurzaam bedrijf kunnen maken.

Draagvlak

Om dit te laten lukken is het misschien wel het allerbelangrijkst dat we met elkaar een goede samenwerking moeten zien te vinden van alle betrokken partijen, met een goede mix van centrale regie en lokale belangen, en toch vaart te maken!

Inhoud van ons Deltaplan

Ons Deltaplan Duurzaamheid bevat de volgende onderdelen

• 1 Nederland Duurzaam: noodzaak en draagvlak
• 2 Deltaplan Duurzaamheid: het plan zelf en onze visie
• 3 Energie, wonen, werken, vervoer
• 4 Dieren: vrienden en voedsel
• 5 Water
• 6 Natuur en milieu
• 7 Landbouw en veeteelt
• 8 Duurzaamheid en geld

Inleiding Hoofdstuk 6: Natuur en milieu

In dit hoofdstuk gaat het om onze natuur en ons milieu. In hoofdstuk 2 hebben we al gesproken over het indelen van Nederland in ‘voorkeurszones’ voor 1) wonen en werken en mix, 2) natuur, 3) water en 4) boerderijen (agrarisch). Voor de agrarische strook door Nederland heen betekent dat bijvoorbeeld dat daar duurzame landbouw en veeteelt optimaal zouden kunnen gedijen, en eventuele schadelijke uitstoot minder invloed heeft op mensen en natuur. Voor  de Natuur en Milieu gebieden (w.o. de al bestaande ecologische hoofdstructuur) betekent dit eigenlijk hetzelfde, maar daar worden dan de hoogste eisen aan gesteld v.w.b. duurzame ontwikkeling en beheer.

Wat is Natuurbescherming

Onder natuurbescherming verstaat men het beschermen van bepaalde elementen van de natuur, in het bijzonder cultuur-historisch belangrijke of oorspronkelijke landschappen, bedreigde levensgemeenschappen, dier- en plantensoorten, biodiversiteit en natuurlijke hulpbronnen. Ook het tegengaan van bedreigingen en terugbrengen van een situatie in een oudere (oorspronkelijke) staat rekent men ertoe.

Terreinbeheer

Op het gebied van het beheren van natuurreservaten zijn de volgende organisaties van groot belang. Samen beheren ze bijna al het Nederlands natuurgebied:

• Staatsbosbeheer – de grootste
• Provinciale Landschappen, een samenwerkingsverband van particuliere natuurterrein beherende instanties op provinciaal niveau. De Stichting de12landschappen is de tweede grootste.
• Vereniging Natuurmonumenten, de oudste particuliere beheerder
• Drinkwaterbedrijven, de vierde

Waarom natuur beschermen?

Op het land

In Nederland staan natuur en biodiversiteit onder grote druk. Natuurgebieden worden opgeofferd voor asfalt, bedrijventerreinen en stedenbouw. Vermesting en verdroging, vooral als gevolg van de intensieve landbouw en de vee-industrie, brengen de overgebleven natuur veel schade toe. Van de oorspronkelijke biodiversiteit is in Nederland nog slechts 15% over. Meer dan 80 procent van de speciale beschermingszones (de zogenaamde Natura 2000-gebieden; zie hieronder) bevindt zich in slechte staat.

Ook uit onze directe woonomgeving is veel natuur verdwenen, en dat terwijl groene steden en dorpen een belangrijke functie hebben in de gezondheid en het welzijn van mensen en dieren.

In het water

Ook de natuur in de Nederlandse wateren is er slecht aan toe. Landbouwgif en meststoffen in rivieren, sloten en meren verstoren de ecologie onder water. Overbevissing heeft de Noordzee en de Waddenzee ernstig aangetast. Visserijtechnieken waarbij de bodem van de zee wordt omgeploegd om vissen in de netten van vissers te jagen, brengen grote schade toe aan de zeebodem. Veel vissoorten worden met uitsterven bedreigd.

Natura 2000 gebieden

Algemeen

In Europa heeft elke lidstaat gebieden aangewezen, de Natura 2000-gebieden, met een beschermde status. In deze gebieden moet je zorgen voor een, zoals het heet, gunstige staat van instandhouding. Een van de voorwaarden is dat je de stikstofdepositie onder een bepaalde waarde brengt, de kritische depositiewaarde.”

Kritische depositiewaarde: wat is dat?

Boven die waarde heb je kans op negatieve effecten, en die kans neemt toe met de duur en de grootte van de overschrijding. Voor hoogveen ligt die waarde vrij laag, op 5 kilo per hectare per jaar. Ook duingebieden en kruidenrijk grasland hebben een lage drempel. Bossen zitten tussen de 15 en 30 kilo. In Nederland bedraagt de depositie nu, gemiddeld, zo’n 22 kilo per hectare per jaar.

De huidige stikstofcrisis

In 70 procent van de Natura 2000- gebieden wordt de kritische waarde overschreden, vaak vele malen. Dit laat zien dat de huidige natuurbescherming volstrekt onvoldoende is. De binnenlandse landbouw heeft in die depositie veruit het grootste aandeel, ruim 40 procent – het varieert iets van jaar tot jaar. Vandaar dat er voor oplossingen vooral naar de landbouw wordt gekeken.

Overige natuurgebieden: net zo belangrijk

De huidige stikstofcrisis beperkt zich tot de neerslag (depositie) van stikstof in beschermde Natura 2000-gebieden, vooral ook omdat die juridisch beschermd zijn in de EU. Maar de te hoge depositie en de verarming van de biodiversiteit gaat op voor alle natuur in Nederland, vooral die op het platteland.

Uitgangspunten

Partij Helder vindt dat we beter en slimmer moeten omgaan met het kleine landje dat we nu eenmaal hebben.

• Natuur blijft natuur: de natuur die we nog over hebben in Nederland, natuur moet blijven.
• Staatsbosbeheer en haar natuurgebieden moeten niet geprivatiseerd of verzelfstandigd worden (op basis van de ondertussen ouderwetse opvatting dat privatiseren betekent dat iets verbetert en goedkoper wordt)
• Vergunningen: de vergunningplicht voor activiteiten in en rond beschermde natuur moet weer volledig verankerd worden in de wet. Zodat plannen voor activiteiten of projecten die ten koste gaan van bestaande natuur, alleen doorgang kunnen vinden als er een aantoonbare bijdrage is voor duurzaamheid op lange termijn.
• Echte kosten (true costs) ook hier: daarnaast mag bouwen in groene gebieden niet goedkoper zijn dan bouwen in versteend gebied. Als er gebouwd wordt in een groen gebied, moet er op kosten van de projectontwikkelaar natuur voor terugkomen die in omvang drie maal zo groot is en van betere ecologische kwaliteit dan het gebied dat verloren gaat.
• Jacht: alleen nog voor natuurbeheer (zie hieronder)

Dieren en planten in het Nederlandse ‘wild’

We hebben in het Deltaplan Duurzaam hoofstuk over dieren geschreven over Dieren: vrienden en voedsel. Partij Helder komt op voor het welzijn van de (overgebleven) dieren en plantensoorten in onze natuur, klein en groot. Dat betekent o.a. dat wij in Nederland actief natuur beschermen of vormen zodat zoveel mogelijk inheemse soorten en hun populaties worden hersteld en onderhouden.

Jacht alleen nog, met toestemming, voor natuurbeheer

Dat betekent dat er alleen nog op verzoek van Staatsbosbeheer of andere organen mag worden gejaagd. De lijst met bejaagbare soorten wordt afgeschaft waardoor plezierjacht op dieren alleen nog maar mag in het kader van natuurbeheer (met expliciete toestemming van bevoegde instantie). We hebben in ons kleine landje domweg te weinig natuur en daarin te weinig biodiversiteit om de aanwezige zoogdieren voor ons eigen plezier ook nog af te schieten.

In plaats van jacht eerst diervriendelijke alternatieven

Maar eerst wordt de voorkeur gegeven aan diervriendelijke, niet dodelijke alternatieven. Zo leidt het afschieten van grote grazers in afgesloten natuurgebieden leidt regelmatig tot grote onrust in het land (paarden, edelherten); deels omdat het gaat om wilde populaties in afgesloten gebieden. Daarom is onze voorkeur om alternatieven te ontwikkelen als het ter plaatse, in de natuur, damherten steriliseren waardoor de te grote populatie vanzelf slinkt.

Ook in het buitenland

Daarnaast heeft Nederland een belangrijk aandeel in de vernietiging van de natuurlijke rijkdommen in andere landen. De grootschalige import van soja als voedsel voor de honderden miljoenen dieren in de Nederlandse vee-industrie gaat ten koste van tropisch regenwoud en oerbossen. Onze afwijzing van niet duurzame biomassa als energiebron, in het hoofdstuk 3 van het Deltaplan over Energie, wonen, werken en vervoer, is daarop gebaseerd.

Bronnen en reacties

Bronnen

Dit is ons concept Deltaplan Duurzaamheid. Bij ons Programma gaat het om het op korte termijn vaststellen van onze ideeën. We hebben vrijelijk geleend uit de websites van Milieucentraal, Wikipedia, samenvattingen van het Klimaatakkoord, reacties daarop, publicaties van de heer Bezemer in De Groene, het plan Fresco/Veerman voor een agrarische hoofdstructuur, en de New Deal met de boeren (College van Rijksadviseurs – Berno Strootman), Wikipedia Duurzame landbouw, Biologische landbouw, Kringlooplandbouw, VEH artikelen over energiebronnen, en documenten en berichten over het Klimaatakkoord en de maatregelen van de regering. En van andere partijen, zoals hier een aantal paragrafen van de Partij voor de Dieren.

We willen de auteurs van bovengenoemde publicaties niet te kort doen, maar hebben er voor gekozen om niet bij elk citaat te verwijzen naar een specifieke bron. De teksten die we overgenomen hebben zijn daarnaast voor onze rekening in de zin dat wij verantwoordelijk zijn voor het gebruik en de, mogelijk foutieve, vertaling naar ons Programma.

Reacties

Het is geschreven door gewone burgers die vinden dat het niet snel genoeg gaat met de overgang naar een duurzame samenleving. We zijn nog geen specialisten in duurzaamheid, brandstoffen, energieopwekking, dierenrechten of natuurgebieden etcetera. En daarom: heeft u opmerkingen of correcties: uw reactie via ons contactformulier zijn meer dan welkom!