Ontwikkelingssamenwerking

• Bij voorkeur steun en financiering die bij de mensen zelf terecht komt
• Alleen inzet en financiering voor projecten die werken; meer samenwerking en transparantie
• Vooral subsidie voor organisaties die nationaal en internationaal intensief samenwerken om slagkracht te vergroten en om overlap te voorkomen; ook in de EU
• Investeren in gemeenschappelijke faciliteiten voor big data, analyse en evaluatie
• Transparantie is belangrijke voorwaarde. Jaarverslagen met concrete resultaten en verhoudingen kosten/opbrengsten
• ANBI2 invoeren waarbij de organisaties tweejaarlijks worden geëvalueerd. Donaties zijn dan altijd 100% aftrekbaar (zonder de papieren rompslomp van de periodieke schenking met een schenkingsovereenkomst).
• Uitbreiden eerste hulp bij rampen en snelle wederopbouw (o.a. door hergebruik puin – ‘Mobile Factory’; aanleg tijdelijke havens)

Inleiding

Ontwikkelingssamenwerking draagt bij aan levens van mensen over de hele wereld; hoe groot de Nederlandse strijkstok ook is. De bezuinigingen van de recente kabinetten (status 2016) hebben niet geleid tot de beloofde hogere effectiviteit van overheidsgelden.

Gezien de klimaatontwikkelingen en andere ontwikkelingen met wereldwijde economische en sociale gevolgen (w.o. vluchtelingenstromen), heeft goede ontwikkelingssamenwerking voor Partij Helder een hoge prioriteit.

Verbeteringen kunnen worden gerealiseerd door meer samenwerking en transparantie, zowel tussen organisaties onderling als richting burgers. Ondertussen zullen regelmatige evaluaties van projecten daar en organisaties hier tot meer draagvlak en efficiency moeten leiden’.

Organisaties: van strijkstok naar vertrouwen

Ontwikkelingssamenwerking draagt veel bij aan levens van mensen over de hele wereld; hoe groot de Nederlandse strijkstok ook is of lijkt. Wel zijn er verbeteringen mogelijk om niet alleen het effect van de bestede euro’s en werk te vergroten maar ook om het draagvlak bij de Nederlandse bevolking (die de Euro’s grotendeels aanlevert) te versterken; en dat vertrouwen deels terug te winnen. Transparantie is daarbij een belangrijk middel.

Bezuinigingen hebben geleid tot verspilling van geld en kennis

De modernisering van de ontwikkelingssamenwerking die is ingezet vanaf 2010 heeft niet geleid tot een effectievere besteding van hulpgeld door focus (15 landen, 4 onderwerpen). Dat was wel de belofte bij de bezuinigingen die Rutte I heeft uitgevoerd en daarna zijn voortgezet (VVD en PVDA). De koerswijziging en wijzigingen per land zijn eenzijdig genomen, zonder overleg met andere donorlanden. De Tweede Kamer vroeg in 2012 al om een evaluatie, maar heeft daar vervolgens 4 jaar niet achteraan gezeten. De focus op 15 landen en 4 onderwerpen heeft niet gewerkt. Projecten werden halverwege stopgezet. En ook is er niet samengewerkt met andere donorlanden. (Update 2016; nog bijwerken)

Geven en nemen

Overigens lopen lokale en internationale belangen vaak door elkaar. Handelsovereenkomsten waarbij de eigen landbouw wordt beschermd zijn een goed voorbeeld. Ontwikkelingslanden lopen daarnaast belastingen mis door belastingconstructies die in de rijkere landen worden bedacht en uitgevoerd.

Een ander voorbeeld is te vinden bij het ‘land grabbing’: sinds 2008 is 40 miljoen hectare grond in armere landen gekocht door buitenlandse investeerders (cijfers 2016); dat is ca. 0,8 percent van het totale landbouwareaal in de wereld. De lokale bevolking wordt lang niet altijd goed betrokken bij de projecten, beloftes worden niet nagekomen en zij gaan er dan op achteruit in plaats van mee te delen in de groei. In Ethiopië zijn er nu protesten in een dergelijke situatie.

Samenwerking hier

Zoals als in veel andere sectoren als zorg, erfgoed e.a. zijn er veel mogelijkheden om te verbeteren door samenwerking. Waar veel partijen nog gaan voor het vergroten van het eigen aantal leden of het afdwingen van de eigen aanpak, zou het beter zijn als er meer werd gewerkt met de lessen die anderen in een bepaald gebied of bij een bepaald type samenwerking al hebben opgedaan.

Ook het inrichten van (big) datafaciliteiten en die toepassen in het beleid zou iets kunnen zijn wat de alle partijen in de ontwikkelingssamenwerking meer samen zouden kunnen doen. Een aantal partijen loopt nu voorop, maar veel kleine komen daar natuurlijk ver achteraan. Ook samenwerking met andere partijen met veel data ligt voor de hand; bijv. op het gebied van biodiversiteit.

Samenwerking daar

Burgers en lokale organisaties

Dit betekent ook dat we waar mogelijk zullen samenwerken met projecten die daar door burgers en lokale bedrijven zijn opgezet en worden onderhouden. Daarnaast zal het gestimuleerd worden om voor een project of incidentele vraag gebruik te kunnen maken van kennis en ervaring die in Nederland voorhanden is bij landbouw-, architectuur-, financiering- en andere deskundigen. Tenslotte zullen microfinanciering, crowdfunding e.a. manieren om aan geld te komen worden gestimuleerd, o.a. door garanties.

Overheden

Het is niet altijd mogelijk om om overheden heen te werken, en vaak is toestemming maar ook hulp noodzakelijk. Toch zal Nederland kritisch moeten zijn ten opzichte van landen met te hoge militaire uitgaven, belastingvermijding door rijken en bedrijven of landen die niet willen meewerken aan projecten voor het opleiden van meisjes en vrouwen, gezinsplanning, maar ook de repatriering van afgewezen asielzoekers (het gaat dan om de zogenaamde ‘veilige landen’).

Er loopt al veel – nu versnellen

Gelukkig loopt er al veel positieve ontwikkelingen in de sector. Thema’s als ‘leave no one behind, civic power, working together, make data count’ (Partos Innovatiefestival/Spindle) zijn bekend in de sector. Veel partijen zetten zich ook in voor de relatie tussen duurzame economische groei, bescherming van natuur en milieu en armoedebestrijding door vermindering van ongelijkheid. Maar tegelijkertijd is duidelijk dat samenwerking en transparantie beter kunnen, en ook sneller beter moeten worden om meer geld over te houden voor de mensen om wie het gaat.

Transparantie

Gelukkig worden er in de ontwikkelingssamenwerking met het gemeenschappelijk beschikbaar stellen van bestanden al stappen gezet (IATI) richting transparantie. Ook standaardisatie in data, verslagen en jaarverslagen is in gang gezet. Het kan alleen  sneller en ruimer, en minder verblijvend. Een andere maatregel is daarom het verplicht delen van alle bruikbare data en verplichte transparantie over wat werkt en wat niet werkt.

Keurmerken en een ANBI2?

De belangrijkste keurmerken zijn nu CBF-Keur, gedragscodes van Goede Doelen Nederland, ISO:9001 Code voor Goed Bestuur en  Partos 9001-verklaring, de ISO:9001 toegepast voor ontwikkelingssamenwerking. Voor donateurs is er de ANBI voor aftrekbaarheid van giften, met 100% bij meerjarige giften. Die laatste vorm kost veel kostbare administratietijd bij de betreffende instellingen.

Wij stellen voor dat er een ANBI2 status komt, waarvoor organisaties die een rol spelen in de ontwikkelingssamenwerking tweejaarlijks worden geëvalueerd. Dit gebeurt dan op basis van efficiency, kwaliteit, samenwerking (in Nederland, internationaal en in ontwikkelingslanden), maar ook de verhouding tussen vergoedingen voor bestuurders en die van werknemers en de verhouding tot de Balkenende norm, commerciële belangen e.d. Als er een ANBI2 status wordt verleend, dan is dat voor 2 jaar en dan zijn alle donaties automatisch 100% aftrekbaar. In subsidies etc. zal deze status dan ook worden meegewogen.

CBF-, Partos- en internationale criteria

Idealiter wordt dit gebaseerd op de CBF- en Partos-keurmerken en internationale standaarden. Daarnaast zal dit altijd moeten gebeuren naast de algemene kenmerken waarvoor alle organisaties en bedrijven in Nederland. wat Partij Helder betreft, over gaan rapporteren v.w.b. duurzaamheid, gelijkheid en diversiteit e.a.